Fusies zijn in zorgland aan de orde van de dag. Steeds meer organisaties zien samenwerking als dé oplossing voor problemen op het gebied van personeel en financiën en dit heeft vaak ook invloed op het vastgoed. Hoe zorg je als cliëntenraad dat in dit krachtenspel de kwaliteit van zorg centraal blijft staan. Wladimir Schmidt wil cliëntenraden graag helpen om hierbij juridisch touwtrekken te voorkomen.

Wladimir is gespecialiseerd in gezondheidsrecht met speciale aandacht voor herstructurering. Hij werkte lange tijd op de afdeling Bijzonder Beheer bij de Rabobank. Daar hield hij zich vooral bezig met insolventierecht wat vooral neerkomt op faillissementen en schuldsanering. Maar hij vond het zeker zo interessant om met klanten mee te denken over hoe zij financiële problemen konden voorkomen. “In 2011 ontstonden ineens financiële problemen in zorginstellingen. Dat was nieuw, omdat zij tot die tijd ruimschoots werden gesubsidieerd. De bank zocht iemand die zich in deze sector wilde verdiepen. Ik had ooit enkele jaren geneeskunde gestudeerd en voelde nog altijd een lijntje met de zorg. Dus dat sprak me wel aan. Ik werd sectorcoördinator zorg en werkte samen met alle disciplines binnen de bank.” Zo werd hij een specialist op het gebied van zorg. In 2022 maakte hij de overstap naar Lexsigma, een advocatenkantoor dat zich uitsluitend richt op de gezondheidszorg.
Neem als cliëntenraad de ruimte om conflicten te voorkomen
Bij een jurist denk je al snel aan conflicten, aan iemand die tot in den treure standpunten aan het verdedigen is. Maar dat is nu net wat Wladimir wil voorkomen. “Ik maakte kennis met medezeggenschap als lid van de medezeggenschapsraad (GMR) van de basisschool van mijn kinderen. Daar constateerde ik, dat je als inspraakorgaan en bestuurder hetzelfde doel hebt: de continuïteit van de organisatie. En dat geldt natuurlijk ook voor de zorg. Een bestuurder heeft de neiging om dit vooral vanuit financieel oogpunt te bekijken. De cliëntenraad kan juist zorgen dat er aandacht blijft voor de inhoud: de kwaliteit van zorg. Het is belangrijk dat een cliëntenraad zijn ruimte pakt: neem het initiatief en zorg dat je als cliëntenraad zelf onderwerpen op de agenda zet waar een bestuurder iets mee kan.” Wladimir zet dus vooral in op advies. Mocht het echter toch tot een conflict komen, dan schuwt hij juridische stappen niet.
Cliëntenraden helpen gedegen besluiten nemen
Vooruitdenken is regeren. Vaak zie je in de media al wat voor tendensen er zijn. Stel jezelf de vraag: wat zal dit voor ons betekenen, wat voor bedreigingen zien we bij fusies of voorgestelde innovatieve oplossingen? Door jezelf goed te informeren kun je problemen voorkomen. Begin bij de basis: wat hebben we met elkaar afgesproken, wat voor zorgcontracten, arbeidsovereenkomsten en behandelovereenkomsten zijn er? Ik kan, eventueel met behulp van de checklist fusie/samenwerking van NCZ, helpen bij het opstellen van een vragenlijst en het formuleren van agendapunten voor het overleg met de bestuurder. Want daar liggen juridische documenten aan ten grondslag. Wat zijn de wensenlijsten? Welke potentieel is er intern om de organisatie de continueren? En als er een fusiedocument ligt, kan ik dit juridisch te duiden.
Zoek naar haakjes die het gesprek op gang brengen
Voordat je echt aan de slag kunt met de inhoud van een fusieplan, moet je weten wat de tijdslijnen zijn en knelpunten en onduidelijkheden helder hebben. Ook de context is belangrijk. Wat staat er in het Integraal Zorgakkoord (IZA) waarin samenwerkingsverbanden in de regio worden beschreven? Zoek als cliëntenraad naar haakjes waaraan je de vragen en ideeën met de bestuurder kunt bespreken. De insteek zou niet moeten zijn om je recht te halen, maar om ervoor te zorgen dat je er samen uitkomt. Het doel is om op basis van een echt inhoudelijk gesprek een gedegen besluit te nemen. En dat geldt ook voor de bestuurder. Een goed onderbouwd verhaal werkt ook richting geldschieters, zoals banken en zorgverzekeraars, bij het beoordelen van de cijfers.”
Een gesprekspartner in plaats van een stempelkussen
“Over het algemeen komen we met 1 of 2 gesprekken (en dat kan ook via videobellen) al een heel eind. De CR heeft een vraag, ik schets het kader, hoe vullen we de vraag in vanuit het kader. Mijn doel is de CR in zijn eigen kracht te zetten. Het is ook beter voor de relatie met de bestuurder als je het als CR zelf doet. Ik kan ervoor zorgen dat het gesprek met de bestuurder op gang komt en open blijft. Ik kan niets oplossen, maar ik kan je helpen om een volwaardige gesprekspartner te zijn in plaats van een stempelkussen. Hoe kun je alles wat op je afkomt behapbaar maken en in controle blijven? Zoals eerder gezegd kan ik helpen bij het opstellen van agendapunten. Als het proces al loopt, kan ik ondersteunen bij advies en instemmingsmomenten. Het uitgangspunt blijft: weten wij van de hoed en de rand. Natuurlijk kun je altijd op mij terugvallen tijdens het proces, bijvoorbeeld als er een interventiedocument komt”.
Misschien ook interessant voor u
Checklist Cliëntenraad bij fusie of duurzame samenwerking
Samenwerking verbeteren met consent
Vijf kenmerken van domein overstijgende samenwerking in langdurige zorg