Innovatie in governance langdurige zorg
Bron: In voor Zorg: www.invoorzorg.nl
De complexiteit in de langdurige zorg neemt toe en dit heeft ook gevolgen voor de governance. Hoe organiseer je governance in een gedecentraliseerd stelsel in transitie, waarbinnen participatie nagestreefd wordt die ook nog domeinoverstijgend is en veel stakeholders betreft? De traditionele vormen van governance voldoen niet langer, dat is duidelijk.
Vilans-bestuurder Henk Nies en programmaleider Mirella Minkman schreven over het eigenaarschap van het publieke belang in een participatiesamenleving: bij wie moet dit belegd zijn?
Weinig eigenaarschap
De schrijvers betogen dat zorgaanbieders zich nu verantwoorden aan instanties zoals verzekeraars, gemeenten en inspectie – in plaats van aan cliënten. Of te wel, zo stelt men: ‘We hebben in ons systeem de verantwoordelijkheid voor zorg en ondersteuning weggeorganiseerd van de mensen die het betreft; burgers, cliënten en patiënten hebben weinig eigenaarschap over de professionele zorg en hulp die zij ontvangen.’ Bovendien is feitelijk, door bevoegdheden bij gemeenten en verzekeraars te leggen, de ‘decentralisatie gecentraliseerd’.
Gedeelde prestaties en vverantwoordelijkheden
Verticale sturing is echter niet langer toereikend nu organisaties in toenemende mate in ketens en netwerken opereren. Het gaat in toenemende mate om gedeelde prestaties en verantwoordelijkheden. Governance op samenwerkingsverbanden is een nog nauwelijks ontwikkeld domein. De uitdaging is om deelneming en eigenaarschap van burgers en professionals dichtbij in wijken vorm te geven, in de vorm van zorgcoöperaties of andere vormen van governance waar burgers nauw bij betrokken zijn. Het gaat daarbij ook om eigenaarschap in letterlijke zin: kunnen burgers eigenaar worden van wijkinfrastructuur: het lokale zorgcentrum of van het buurthuis?
Meer dan toezicht
In een participatiesamenleving zou het eigenaarschap van zorg en ondersteuning bij de burger moeten liggen. Welke meerwaarde bieden instituties in governance? Hoe kunnen burgers, ook zij met een verminderd oordeelsvermogen, een aandeel hebben in governance? Dit vraagt om meer dan toezicht, sturing en verantwoording: ook om verbinding, wederkerigheid, vertrouwen en ruimte.
