Gemeenten zetten mes in dagcentra

Dagcentra zijn te duur
Veruit de meeste veranderingen pakken niet goed uit voor bezoekers van dagactiviteiten en hun mantelzorgers, concludeert Alzheimer Nederland in de ‘Inventarisatie dagactiviteiten eind 2015’. In de eerste plaats worden de dagactiviteiten te duur, vindt een kwart van de aanbieders en de mantelzorgers. Deverhoging van de eigen bijdragen verschilt per gemeenten. In de gemeente Zaanstad steeg het tarief voor dagbesteding op een zorgboerderij met 271 procent van 14 euro naar 51,96 euro per uur. De rekening voor deze mantelzorger bedroeg in 2014 224 euro per vier weken. In 2015 was die 831,36 euro per vier weken.

Forse verhoging eigen bijdrage is niet rechtvaardig
‘Mensen klagen dat ze niet van tevoren van de verhoging op de hoogte worden gesteld’, zegt onderzoeker Wendy Werkman van Alzheimer Nederland. ‘Wat ook steekt is dat gemeenten het eigen vermogen meetellen voor het vaststellen van de eigen bijdrage. Mensen vinden het niet rechtvaardig dat hun spaarzaamheid wordt afgestraft.’ Een mantelzorger  zegt in het rapport: ‘Onze bijdrage is ongeveer 7.000 euro per jaar. Dat vinden we heel veel en onrechtvaardig. We hebben altijd spaarzaam geleefd en worden nu uitgekleed als straf. Dit geeft mij als mantelzorger een extra zorg. Kan ik straks de eindjes nog wel aan elkaar knopen.’

Terugloop deelname dagcentra
Door de forse verhoging van de eigen bijdragen haken mensen af of zien ze af van deelname aan de dagactiviteiten. Ruim een derde van de aanbieders heeft al te maken met terugloop van het aantal deelnemers. Eén op de vijf aanbieders zegt dat bezoekers stoppen of minder vaak komen. Daardoor komt de levensvatbaarheid van dagcentra in het geding. Werkman: ‘Sommige centra hebben te maken met de helft van de bezetting. Die vragen zich af hoe lang ze nog door kunnen gaan.’

Verschraling aanbod dagcentra
Ook het aanbod van de activiteiten versobert. Een derde van de dagcentra werkt door de bezuinigingen met steeds minder zorgprofessionals en meer met vrijwilligers. Mantelzorgers melden dat de groepen groter worden. Zorgaanbieders geven aan dat ze door de bezuinigingen het vervoer naar de dagcentra niet meer kunnen regelen, waardoor mensen steeds moeilijker hun weg kunnen vinden naar de centra.

Gemeenten zien innovatie
De twintig gemeenten die hebben meegedaan aan de peiling beoordelen de ontwikkelingen positiever. Ze stellen dat er ook nieuwe dagcentra worden geopend en zien innovatieve laagdrempelige inloopvoorzieningen in wijken ontstaan of individuele activiteitenbegeleiding door een vrijwilliger. ‘We zien goede initiatieven, zoals de Odensehuizen’, zegt Werkman. ‘Maar we krijgen ook signalen dat gemeenten doorverwijzen naar de reguliere centra voor dagactiviteiten van welzijnsorganisaties. Mensen met dementie horen niet thuis in een setting van bingo’s tussen gewone ouderen.’

Alzheimer Nederland vraagt in een brief aan Kamerleden om een evaluatie van het beleid om mensen met dementie langer thuis te laten wonen. De Tweede Kamer debatteert op 3 maart over de Wet langdurige zorg.