Code rood. Verkenning van morele uitgangspunten bij langdurige schaarste in de zorg
Het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG) publiceerde op 20 januari 2023 het signalement ‘Code Rood Verkenning van morele uitgangspunten bij langdurige schaarste in de zorg.’
Het CEG roept hierbij bewindspersonen, beleidsmakers, beroepsgroepen en bestuurders op om de keuzes over de verdeling van zorg bij langdurige schaarste te doordenken en te komen tot weloverwogen en rechtvaardig beleid. Zij zetten het gesprek erover graag voort.
Code rood
In dit signalement verkent het CEG morele uitgangspunten voor de verdeling van zorg in tijden van langdurige druk op schaarse middelen en personeel door een gezondheidscrisis, zoals een pandemie. Als planbare zorg wordt uitgesteld om ruimte vrij te maken voor acute zorg, spreken we van code rood. Wanneer code rood lang aanhoudt, kan de groeiende hoeveelheid uitgestelde planbare zorg niet meer worden ingehaald. Beleid dat alleen gericht is op het afwenden van direct levensgevaar, en dus absolute prioriteit geeft aan acute zorg, schiet dan tekort. Dit vraagt om heroverweging van de verdeling van schaarse zorg ten tijde van langdurige schaarste. Ethiek kan helpen in die heroverweging door het expliciteren van de morele uitgangspunten die de basis vormen voor rechtvaardige keuzes. Zowel voor de manier waarop de keuzes worden gemaakt (procedurele rechtvaardigheid) als voor de verdeling zelf (verdelende rechtvaardigheid).
Rechtvaardigheid
Procedurele rechtvaardigheid vraagt om goed voorbereide beslissingsprocedures, om eerlijke keuzes mogelijk te maken. Vooraf vastgelegde procedures voorkomen dat patiënten en zorgverleners zijn overgeleverd aan willekeur. Ook wordt hierdoor duidelijk wie op welk niveau verantwoordelijkheid draagt voor een eerlijke verdeling van schaarse zorg. Verdelende rechtvaardigheid vraagt om het zoeken naar een balans tussen het maximaliseren van gezondheidswinst, het bevorderen van gelijkwaardigheid van personen, en het oog hebben voor diegenen met de grootste kwetsbaarheid.
Over het CEG
Het CEG signaleert over actuele en beleidsrelevante ethische vraagstukken over gezondheidszorg en biomedisch onderzoek. Het is een samenwerkingsverband tussen de Gezondheidsraad en de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving.
Download hier een samenvatting/infographic van de publicatie
