Wat is de reikwijdte van de Wmcz2018 en welke organisaties zijn er verplicht om een cliëntenraad op te richten?
Wanneer en welke organisatie is verplicht een cliëntenraad op te richten? De verplichting om een cliëntenraad in te stellen geldt voor zorginstellingen die onder de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) vallen, waarbij telt dat er in de regel door meer dan tien personen zorg wordt verleend. Dit kunnen ook part-timers, freelancers of vrijwillige zorgverleners zijn.
Voor de Eerstelijnszorg, waar cliënten doorgaans een kort consult hebben, zoals bijvoorbeeld huisartsenmaatschappen, gezondheidscentra, fysiotherapiepraktijken en tandartsen geldt dat er door meer dan 25 personen zorg wordt verleend. En ook hier geldt dat dit ook part-timers, freelancers of vrijwillige zorgverleners kunnen zijn. Er zijn twee uitzonderingen op deze regel voor de Eerstelijnszorg: voor medisch specialistische bedrijven en instellingen die persoonlijke verzorging, begeleiding en verpleging (thuiszorg, wijkverpleging) leveren geldt dat een cliëntenraad verplicht is vanaf tien zorgverleners.
Bij grotere instellingen waar cliënten langer dan een half jaar verblijven, geldt de verplichting in principe ook per locatie waar in de regel door meer dan tien personen zorg wordt verleend .
Zorginstellingen die zorg doen verlenen door minder dan 10 personen kunnen vrijwillig een cliëntenraad in stellen waarop de Wmcz2018 van toepassing.
De Wmcz 2018 schrijft dus voor dat alle ‘instellingen’ (van een zekere omvang en niet bij amvb uitgesloten) die onder de Wkkgz vallen, verplicht zijn een cliëntenraad in te stellen.
Wat een instelling precies is, wordt bepaald door artikel 1, eerste lid, van de Wkkgz, namelijk: Een instelling is iedere rechtspersoon die bedrijfsmatig zorg verleent, een organisatorisch verband van natuurlijke personen die bedrijfsmatig zorg verlenen of doen verlenen, alsmede een natuurlijke persoon die bedrijfsmatig zorg doet verlenen.
Samenwerkingsverbanden van instellingen
In het algemeen geldt dat een samenwerkingsverband van instellingen ook wordt aangemerkt als instelling zodra die meer taken op zich heeft genomen dan puur administratieve ondersteuning. Dus wanneer een samenwerkingsverband zeggenschap verkrijgt over de wijze van zorg verlenen van de onderliggende instellingen door bijvoorbeeld (kwaliteits-)afspraken met die instellingen te maken, klachten- en geschilbeslechting te organiseren of productieafspraken te maken met verzekeraars of andere zorginkopers, komt de Wkkgz in beeld en zijn het instellingen als bedoeld in de Wkkgz en dus verplicht om een cliëntenraad op te richten. Het kan natuurlijk niet zo zijn dat cliëntvertegenwoordiging bij centrale aansturing buiten spel staat.
Of een samenwerkingsverband aan bovenstaande kenmerken voldoet en een cliëntenraad op moet richten, is in eerste instantie aan de samenwerkingsorganisatie zelf om in te schatten. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd komt op enig moment controleren en zal daarbij aangeven of de organisatie al- dan niet- aan al zijn wettelijke verplichtingen voldoet.
Uitzonderingen
Bij Algemene Maatregel van Bestuur is bepaald welke instellingen geen cliëntenraad in hoeven te stellen.
Download hier de stroomdiagram Bent u verplicht een cliëntenraad op te richten?
Download hier de infographic Is uw organisatie Wmcz2018 proof
