Veranderingen in de zorg zijn nodig
Grootschalige veranderingen in de zorg zijn dringend nodig en aanstaande.
De groeiende groep mensen die zorg nodig hebben, de vergrijzing, de complexere zorgvragen en de toenemende financiële- en personele problemen zijn een aantal samenkomende oorzaken die in de zorg tot problemen leiden en grote wijzigingen onvermijdelijk maken om zorg voor zoveel mogelijk mensen haalbaar en betaalbaar te houden.
Bij veel belanghebbende partijen in het zorgveld, zoals overheid en politiek, zorgverzekeraars en belangenbehartigingsorganisaties van zorginstellingen en van cliëntenraden, groeit het besef dat de inbreng van naasten, verwanten, mantelzorgers, vertegenwoordigers en vrijwilligers onmisbaar wordt bij zorg en welzijn. Met andere woorden; formele en informele zorg moeten meer gaan samenwerken.
Cliëntenraden
Cliëntenraden hebben de wettelijke taak om de belangen van cliënten te behartigen bij besluitvormingsprocessen die van invloed zijn op het leven en welzijn van cliënten. In de praktijk blijkt het niet eenvoudig om daadwerkelijk invloed te krijgen op de kwaliteit van beleid en besluiten, vanuit het cliëntenperspectief. Dit leidt soms tot frustratie en demotivatie en dat bemoeilijkt het vinden en binden van leden voor de raad.
Instellingen moeten conform de Wmcz-2018 advies en instemming vragen aan (centrale) cliëntenraden bij veel (voorgenomen) beleid en besluiten. Omdat dit doorgaans niet leidt tot de bovengenoemde gewenste invloed, wordt dit vaak ervaren als een onnodige administratieve verplichting oftewel een ‘verplicht nummer’ of een ‘moetje.’
Burger als medebeslisser
In de Wmcz-2018 is ook de inspraakverplichting voor zorginstellingen in de langdurige zorg opgenomen. Deze verplichting houdt in dat cliënten (en/of hun vertegenwoordigers, familie, mantelzorgers) inspraak moeten krijgen bij zaken die van belang zijn voor hun leven en welzijn in de instelling. Maar om cliënten en verwanten écht te betrekken bij de zorg, zouden we nog een stap verder moeten gaan door de zorg samen vorm te geven. Beleid en strategie wordt dan door cliënten en/of verwanten en mantelzorgers, op een laagdrempelige manier, SAMEN met de instelling (verpleging, management) en binnen de randvoorwaarden van de zorg-financier (zorgkantoor, zorgverzekeraar) vorm gegeven. Daarmee wordt de zeggenschap van de cliënt vergroot, wordt de burger een mede beslisser en krijgt burgerparticipatie een essentiële rol in de zorg. Kritiek en onvrede over keuzes zal minder zijn, omdat het immers gezamenlijk gedragen keuzes betreft.
Subsidie aanvraag
Op dit moment ligt er een aanvraag bij het overheids-subsidie-bedrijf ZonMw, om te onderzoeken of bovengenoemd idee van ‘burgerparticipatie en cliëntenzeggenschap’ in de ouderenzorg mogelijk is. Op andere gebieden (gemeentebeleid, energietransitie, onderwijs) hebben soortgelijke geslaagde projecten al plaatsgevonden.
Er wordt bij het project gestreefd naar maximale participatie binnen de kaders van de huidige wetgeving. Dat betekent dat het totale project wordt uitgevoerd met burgers als medebeslisser. De formele besluitvorming bij zorginstellingen ligt vast in de wet en deze wordt gevolgd. Daarbinnen worden afspraken gemaakt met directie/management en cliëntenraad/raden over het daadwerkelijk overnemen en implementeren van samen met cliënten/verwanten gekozen oplossingen en besluiten. Tijdens het traject zijn de cliënten beleidseigenaar over het onderwerp waarmee ze aan de slag gaan.
Voor dit project van Stichting “The Voice of Democracy” worden nog zorginstellingen, (centrale) clientenraden en zorgfinanciers gezocht, die willen deelnemen. NCZ heeft al toegezegd!
Meer informatie
Het project loopt van januari 2024 tot augustus 2025 (20 maanden). Per deelnemende partij is de tijdsinvestering ca. 4 uur per maand.
Meer informatie of meedoen:
Stichting “The Voice of Democracy”
Robert-J.L. Nieland – voorzitter
rjn@me.com
