In de Nederlandse gezondheidssector gaat meer dan 70 miljard euro per jaar om. Dit is gelabeld geld dat ingezet wordt voor alle vormen van zorg en de ondersteuning daarvan. Zorginstellingen en -aanbieders krijgen een x-bedrag om vandaaruit hun diensten te verzorgen. Deze geldstromen zijn overzichtelijk vastgelegd in de begroting en jaarrekening.

Als je als cliëntenraad deze documenten kan lezen en interpreteren ben je nog beter in staat om voor het belang van de cliënt op te komen. Daarom vindt NCZ het belangrijk dat de kennis hiervan bij (centrale) cliëntenraden vergroot wordt. Want uit de jaarrekening en begroting is veel essentiële informatie te winnen.

Wat is een begroting?

Iedere zorginstelling en -aanbieder in Nederland werkt met een begroting. Meestal loopt de begroting over een geheel of gebroken kalender jaar, het boekjaar. Maar voor losse projecten kunnen ook begrotingen worden opgesteld. Een begroting wordt standaard altijd vóór het begin van een boekjaar of project opgemaakt. Het is een cijfermatige weergave van de geplande activiteiten in een bepaalde periode. De planning van die activiteiten wordt meestal tegen de zomer gemaakt. In een kaderbrief staan de voornemens voor het volgende jaar beschreven en in de begroting wordt een schatting gemaakt van de verwachte inkomsten en uitgaven. Zo geeft een begroting de financiële effecten van een beslissing weer. Een goede begroting bestaat uit de:

  • Beginbalans
  • Investeringsoverzicht
  • Winst- en verliesrekening
  • Eindbalans

Wat is een jaarrekening?

Waar de begroting aan het begin van een project of boekjaar wordt opgemaakt, is de jaarrekening juist het verslag achteraf. Dit financiële eindverslag geeft in grote lijnen weer wat er in de zorginstelling of bij de zorgaanbieder het afgelopen jaar allemaal is gebeurd. Het geeft overzichtelijk aan waaraan geld is uitgegeven en waar dit geld vandaan komt. De jaarrekening sluit aan op de administratie en die sluit weer aan op boekstukken zoals bonnen, facturen en bankafschriften. De jaarrekening bestaat uit drie verschillende onderdelen:

  • De balans per 31 december
  • De resultatenrekening van het boekjaar
  • Een toelichting op beide

De jaarrekening is opgenomen in het jaarverslag. In het jaarverslag verantwoord het bestuur wat er het voorbije jaar is gerealiseerd. Daarin vind je ook het jaarverslag van de toezichthouder (Raad van Toezicht).

Waarom is het belangrijk deze documenten te kunnen lezen?

Zowel de begroting vooraf als de jaarrekening achteraf geven aan hoe een zorgaanbieder of -instelling ervoor staat. Beide documenten zijn een cijfermatige weergaven van het beleid en de gemaakte keuzes van de zorginstelling of -aanbieder. Als je beide documenten goed kunt lezen en interpreteren is hieruit veel waardevolle informatie over het gevoerde beleid en de financiële situatie te halen. Je ziet bijvoorbeeld hoeveel geld er wordt uitgegeven aan nieuwbouw, voeding of schoonmaak.

Als je als (centrale) cliëntenraad tijdig betrokken wordt bij het goedkeuren de totstandkoming van de begroting kun je direct het beleid van het aankomende jaar mede bepalen. Met het lezen van de jaarrekening weet je waar het geld aan uit is gegeven en kun je beoordelen of de zorginstelling of -aanbieder zich aan zijn plannen heeft gehouden. De jaarrekening levert zo ook weer input voor de begroting van het volgende jaar.

 Hoe kun je jezelf als cliëntenraad in trainen?

Als je voor het eerst een jaarrekening of begroting onder ogen krijgt, en zeker als je weinig financiële kennis hebt, kun je er behoorlijk van schrikken. De cijfertjes en het financiële jargon duizelen je voor de ogen. Toch kun je redelijk snel de basis van een jaarrekening en begroting eigen maken. Als je weet hoe beide documenten zijn opgesteld en dus gelezen moeten worden, kom je al snel tot de kern. De NCZ Academie biedt speciale workshops aan voor het lezen van de begroting en jaarrekening.

Workshop Lezen begroting

Een workshop van Hans van Dinteren, over het lezen van de begroting door (centrale) cliëntenraden en/of diens stakeholders. Meer informatie

Cursus Jaarplan Cliëntenraad van A tot Z

De cliëntenraad is het aan een ieder verplicht enerzijds verantwoording af te leggen in een jaarverslag en anderzijds duidelijk aan te geven wat de doelstellingen voor het nieuwe jaar zijn. Deze doelstellingen schrijven we in ons… Meer informatie