Dr Lineke Verkooijen (gezondheidswetenschapper en lector klantenperspectief in ondersteuning en zorg, Windesheim Flevoland) spreekt niet voor het eerst tijdens het NCZ-symposium. ‘Het hoort bij mijn werk om bij zulke bijeenkomsten te vertellen waar we ons mee bezighouden’, zegt ze. ‘In 2016 deed ik dat ook al, en in 2017 een collega van ons lectoraat.’
Verkooijen houdt zich bezig met eigen regievoering en vraaggestuurde zorg. Onderwerpen waarover op dit moment iedereen in de langdurige zorg het heeft, maar waarop zij promoveerde en waarover zij ook een duidelijke mening heeft. ‘Onder eigen regievoering versta ik het leven van je eigen leven’, zegt ze. ‘Het gaat om hoe je de regie voert, met welke gedragingen en met je eigen repertoire aan mogelijkheden en wat dat in de weg kan zitten. Met de invulling die nu vaak aan eigen regie wordt gegeven – waarbij het vooral wordt gezien als een normatief beginsel – heb ik niets.’
Wat die eigen regievoering in de langdurige zorg in de weg kan zitten, is het nemen van beslissingen zonder dat voldoende is nagedacht over de vraag of ze wel in het voordeel van de cliënt zijn. ‘Het opzetten van restaurants met als bedoeling de buitenwereld naar binnen te halen vind ik daarvan een heel sprekend voorbeeld’, zegt ze. ‘Mensen van buitenaf gaan niet voor hun plezier in zo’n restaurant eten als ze daar geconfronteerd kunnen worden met iemand die zijn gebit uit doet. Zo’n restaurant is dus alleen exploitabel te maken als alle cliënten er iedere dag gaan eten. En misschien vinden die op hun eigen kamer voor de tv eten met hun bord op schoot wel veel fijner.’
Inmiddels wordt meer aan de cliënt gevraagd wat die wil, en wordt het aan de professionals overgelaten om daaraan invulling te geven, stelt Verkooijen. ‘Een goede ontwikkeling’, stelt ze, ‘al is het laatste natuurlijk niets nieuws want dat gebeurt al vijftig jaar zo. Logisch ook want de bestuurder heeft daar echt geen kijk op. Alleen plaats ik wel vraagtekens bij de beslissing die nu nogal eens wordt genomen om teams zelfsturend te maken. Ze krijgen dan bijvoorbeeld de verantwoordelijkheid om hun eigen budget op orde te houden en daarvoor zijn ze niet opgeleid. Het leidt af van de eigenlijke kerntaak waardoor de aandacht in de verkeerde dingen gaat zitten.’
