“Ik hou van compromissen!”
Interview door Sarah Balfoort met Igno van Heijst, onafhankelijk gespreksleider en/of bemiddelaar voor cliëntenraden.
Igno, wat leuk dat je via NCZ aan de slag gaat! Vanwaar je drive om iets voor cliëntenraden te betekenen?
Mede door de cursussen die ik gevolgd heb toen ik begon met de cliëntenraad in het ziekenhuis in Mill, heb ik NCZ leren kennen. Ik las de NCZ nieuwsbrief elke keer helemaal door, er staan altijd leuke en interessante items in! Op een gegeven moment werd ik benaderd voor de rol van voorzitter bij de cliëntenraad van een verpleeghuis. Ik ben daarvoor aangenomen en ging meteen heel enthousiast en intensief aan de slag. Maar al snel merkte ik dat het daar een janboel was en dat er veel ruzie gemaakt werd. Toen heb ik gezegd: hier ga ik niet aan beginnen. Het kostte me erg veel tijd en leverde weinig op. De cliëntenraad werd niet geaccepteerd en gewaardeerd in de organisatie. Men zag ons als vrijwilligersclubje dat niet echt meetelde.
Ik had toen natuurlijk een sterk belang, omdat ik werkte voor de cliëntenraad. Maar ik ben zelf meer van onpartijdigheid en het zoeken naar compromissen, naar een oplossing waar alle partijen wat aan hebben. Dit heb ik vroeger in het bedrijfsleven ook zo gedaan. Als je een deal sluit met iemand, moet je er allebei beter van worden. Ook in mijn werkzaamheden als voorzitter van de medezeggenschapsraad van een school kwam dit naar voren. Daar was ik totaal onafhankelijk en had ik zelf geen rechtstreeks belang. Zonder eigen belangen op de agenda kan je pas echt goed luisteren naar alle partijen. Je hoeft zelf ook niet veel verstand te hebben van de onderwerpen, laat de partijen het maar aan je uitleggen. Dit heeft als bijkomend voordeel dat partijen zich echt gehoord voelen. Iedereen is specialist op zijn eigen gebied en ik verbind dat weer met elkaar.
In die periode heb ik bedacht dat ik hier graag meer mee zou willen doen vanuit mijn ervaring en heb ik NCZ benaderd.
Wat voor rol zou je graag willen vervullen voor cliëntenraden?
Een onpartijdig persoon die naar alle belangen luistert. Ik wil geen voorzitter zijn van de cliëntenraad of spreekbuis van het bestuur, maar volledig onafhankelijk.
Hoe bewaar je die onafhankelijkheid? Vooral in conflictsituaties kan dat denk ik best lastig zijn.
Door op zoek te gaan naar de vraag achter de vraag. Als iemand iets zegt, zit daar een reden achter. Stel je voor: een cliëntenraadslid heeft een idee maar de rest van de cliëntenraad is het daar niet mee eens. Dan ga ik dat idee niet meteen afschieten, maar dan probeer ik dat cliëntenraadslid uit te lokken om te vertellen waarom hij of zij dat tóch graag wil. En daar komt dan misschien een thema of een kernwaarde uit waar de andere cliëntede drive van Ignonraadsleden ook achter staan. Ik verzamel van iedereen zoveel mogelijk achtergrondinformatie waarna je die informatie met elkaar kan gaan verweven. Zo probeer je iedereen bij elkaar te brengen en tot een goede compromis te komen waar iedereen tevreden mee is. Ik hou van compromissen!
Waar denk je dat de grootste uitdagingen liggen voor cliëntenraden?
Ik denk – en dan zeg ik het zwart-wit – dat bestuurders in het algemeen niet zitten te wachten op een lastige cliëntenraad. Het feit dat veel cliëntenraden niet betaald worden zegt al genoeg. En dan gaat het echt niet om het geld, maar om een stukje erkenning en waardering. Mensen kiezen er niet voor om een cliëntenraad te gaan bezetten voor het geld, want de vergoeding die je soms krijgt staat absoluut niet in verhouding met de hoeveelheid tijd die het kost.
Cliëntenraadsleden zijn niet ‘zomaar’ vrijwilligers. Met de nieuwe Wmcz 2018 doet de cliëntenraad wel degelijk mee. De wet is natuurlijk ook nog vrij nieuw, dus die omslag van denken moet nog plaatsvinden bij veel bestuurders. Daar ligt een taak voor de cliëntenraad.
Hoe zouden cliëntenraden daar een rol in kunnen spelen?
Cliëntenraden mogen veel meer voor zichzelf opkomen. Je hoeft niet lijdzaam te accepteren dat je geen financiële vergoeding krijgt voor je inzet. Dan kom je uiteindelijk weer bij een compromis: de cliëntenraad krijgt een (kleine) vergoeding en daarmee erkenning en waardering en het bestuur krijgt er goede adviezen voor terug. Maak gebruik van elkaar!
In welke positie zie je jezelf via NCZ cliëntenraden ondersteunen?
Altijd in de positie van interimmer. Ik wil geen onderdeel worden van een cliëntenraad, want dan verlies je weer je onafhankelijkheid. Het liefst zit ik daar tijdelijk, als tussenpersoon op de achtergrond. Cliëntenraad, spelen jullie het spel maar zoals je dat altijd doet, dan kan ik analyseren en aanhaken waar nodig. Op die manier kan ik het meest bereiken.
Of het nou gaat om een cliëntenraad in een conflictsituatie of een cliëntenraad waar het al prima loopt maar die graag nóg beter wil communiceren, dat maakt me niet uit. Het belangrijkste is dat beide partijen het gesprek met mij vrijwillig en open-minded aangaan. Niet omdat het moet, maar omdat de partijen er zelf echt aan willen werken. De wil moet er zijn om het proces te laten slagen!
Igno, fijn dat je ons komt versterken. Van harte welkom bij NCZ!
