Dit artikel is ingestuurd door Prof. Marijke Malsch en gaat over twee boeken die volgens Marijke laten zien dat het Integraal Zorgakkoord leidt tot herhaling van eerdere fouten en waarom instellingszorg voor gehandicapten en psychiatrisch patiënten moet blijven bestaan.
Het afstoten van instellingszorg:
- levert bij gelijkblijvende zorgkwaliteit meerkosten op in tegenstelling tot de aanname dat het kosten bespaart;
- veroorzaakt verlies van kwaliteit van zorg en behandeling in tegenstelling tot de aanname dat deze aan kwaliteit wint;
- levert voor velen een sociaal isolement op in tegenstelling tot de aanname dat het inclusie en sociale integratie bevordert.
Deze conclusies kunnen volgens Marijke Malsch op grond van vijftig jaar zorg en ervaringen binnen psychiatrie en gehandicaptenzorg worden getrokken en komen in twee recente boeken aan de orde, te weten:
Ruimte voor kleur: 50 jaar psychiatrie en gehandicaptenzorg en een nieuwe koers (Peter Siebesma)
en
Hoe gehandicapten hun thuis verloren (Marijke Malsch).
Peter Siebesma spreekt vanuit zijn ervaring als voormalig bestuurder van een grote transmurale instelling voor gehandicaptenzorg. Marijke Malsch vertrekt vanuit het perspectief van de familie. Beide auteurs baseren hun conclusies op eigen ervaringen en uitgebreid wetenschappelijk onderzoek naar de resultaten van de community care.
Dezelfde conclusies
De auteurs komen tot dezelfde conclusie: instellingszorg voor gehandicapten en psychiatrisch patiënten moet blijven bestaan. De grootschalige gedwongen verhuizingen naar woonwijken sinds eind vorige eeuw hebben kwalijke gevolgen voor veel bewoners. De ideologie van de community care ging daarbij een gelukkig huwelijk aan met vastgoedbelangen voor de leeggemaakte instellingsterreinen. Die vastgoedplannen leidden tot (bijna)faillissementen en achteruitgang van de zorg en kwaliteit van leven van de bewoners. Vooral de opheffing van de Zeeuwse gehandicapteninstelling Arduin en de talloze misrekeningen daarbij kunnen dramatisch worden genoemd. De boeken beschrijven hoe het uitplaatsingsbeleid werd doorgevoerd, waarbij signalen dat het misging vaak zijn genegeerd.
De verhuizingen naar woonwijken zijn deels teruggedraaid. Maar in het kader van het Integraal Zorgakkoord worden nu plannen gemaakt om de instellingszorg voor gehandicapten en psychiatrisch patiënten opnieuw af te bouwen. Er lijkt niet te zijn geleerd van het wetenschappelijk onderzoek en de ervaringen van de afgelopen decennia.
De auteurs weerleggen op kernachtige wijze de argumenten die steeds worden gebruikt om instellingsterreinen op te heffen.
Boekbespreking met de auteurs
De twee boeken lenen zich goed voor een gezamenlijk bespreking. De auteurs zijn beschikbaar voor een toelichting, en zijn bereid om van gedachten te wisselen over de inhoud van de boeken.
Over de auteurs
Prof. Marijke Malsch is jurist en sociaal wetenschapper. Zij is hoogleraar bij de Open Universiteit en doet onderzoek naar de empirische onderbouwing van wetgeving en beleid. Zij doet onderzoek naar en publiceert over diverse maatschappelijk relevante onderwerpen en is auteur van Hoe gehandicapten hun thuis verloren (Noordboek, 2021).
M: 06 29046588 | E: m.malsch@xs4all.nl
Peter Siebesma is klinisch ontwikkelingspsycholoog, voormalig bestuurder in de gehandicaptenzorg en auteur. Daarnaast volgde hij als onderzoeker de ontwikkeling binnen de gehandicaptenzorg in Zweden, voor Nederland het grote voorbeeld als het om community care ging. De-institutionalisering in Zweden leidde daar niet tot de beoogde sociale integratie. Hij is auteur van Ruimte voor kleur: 50 jaar psychiatrie en gehandicaptenzorg en een nieuwe koers (Van Gorcum 2021).
M: 06-14550338 | E: petersiebesma@gmail.com
